ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Για να μπορέσει κανείς να αντέξει την απομόνωση χρειάζεται να σφυρηλατήσει έναν χαρακτήρα αδιαπέραστο, πυκνό και σφριγηλό, αλλά τότε η δύναμη της μοναξιάς μπορεί να τον κάνει ανίκητο.
Η ιστορία της ταινίας βασίζεται σε μια απλή αλλά συναρπαστική υπόθεση: ο Τρόγιαν, απομονωμένος πλέον από το παλιό του δίκτυο, ξεκομμένος από τον κόσμο του εγκλήματος και γερασμένος του παρουσιάζεται με μια δελεαστική ευκαιρία. Του ανατίθεται να κλέψει έναν πολύτιμο πίνακα του Κάσπαρ Ντέιβιντ Φρίντριχ, ενός Γερμανού ρομαντικού καλλιτέχνη, γνωστού για τα τοπία του που διαπνέονται από μελαγχολία και εσωστρέφεια – ιδιότητες που αντικατοπτρίζουν τη δική του ξεπερασμένη ψυχική κατάσταση. Πρόκειται για μια δουλειά που του υπόσχεται 1,4 εκατομμύρια ευρώ, αρκετά για να εξαφανιστεί αθόρυβα στην αφάνεια ή να ξαναρχίσει τη ζωή του, αλλά απαιτεί να συνεργαστεί με τρεις αγνώστους, μια ρύθμιση γεμάτη καχυποψία και κινδύνους.
Οι συνεργάτες του Τρόγιαν αποτελούν από μια ετερόκλητη ομάδα εγκληματιών, ο καθένας με τα δικά του κίνητρα και τις δικές του δεξιότητες, αλλά αυτό που τους ενώνει όλους μαζί είναι η βαθιά και αδυσώπητη απελπισία. Ο Aρσλάν ενδιαφέρεται λιγότερο να κάνει τους χαρακτήρες του συμπαθείς ή διαυγείς και επικεντρώνεται περισσότερο στο να τους παρουσιάσει ως πολύπλοκες φιγούρες που διαμορφώνονται από τις συνθήκες. Το σχέδιο της ληστείας, που περιλαμβάνει την εισβολή σε μια αποθήκη μουσείου για να κλέψουν τον πίνακα, είναι σχολαστικά κατασκευασμένο. Η ακρίβεια της εκτέλεσης αντικατοπτρίζει το αφηγηματικό ύφος του δημιουργού – μελετημένο, υπολογισμένο και πάντα γειωμένο στη σκληρή πραγματικότητα της εγκληματικής ζωής.
Ωστόσο, η ίδια η ληστεία δεν είναι η καρδιά της ταινίας. Η πραγματική ένταση αρχίζει μόλις ο πίνακας βρεθεί στα χέρια τους. Αντί να λάβουν την υποσχόμενη αμοιβή τους, ο Tρόγιαν και οι συνεργάτες του προδίδονται διπλά από τον ανώνυμο πελάτη. Ο Αρσλάν ανατρέπει επιδέξια τις τυπικές προσδοκίες του είδους της ληστείας, μετατρέποντας τη ληστεία σε ένα απλό προοίμιο γι’ αυτό που θα ακολουθήσει – ένα θρίλερ επιβίωσης. Προδομένοι και κυνηγημένο οι ληστές συνειδητοποιούν γρήγορα ότι είναι αναλώσιμοι.
Ο Τόμας Αρσλάν παρουσιάζει ένα σκληρό, χαμηλών τόνων φιλμ νουάρ, ένα αστυνομικό δράμα που μας επιστρέφει στον αινιγματικό και μελαγχολικό κόσμο του Τρόγιαν, ενός χαρακτήρα που είδαμε για τελευταία φορά στην ταινία του Αρσλάν «Στις σκιές» το 2010. Το όραμα του Aρσλάν είναι ένα όραμα απογυμνωμένου ρεαλισμού, όπου η εγκληματικότητα δεν εκτυλίσσεται με φανταχτερές σκηνές δράσης, αλλά με μια μεθοδική, σχεδόν διαδικαστική αίσθηση του αναπόφευκτου.
Εκεί που η ληστεία του Βερολίνου ξεχωρίζει από άλλες ταινίες ληστείας είναι στην απεικόνιση των συνεπειών της αποτυχίας. Η εν ψυχρώ αποτελεσματικότητα του εκτελεστή που στέλνεται να τους εξοντώσει προσθέτει μια μοιρολατρική διάσταση στην αφήγηση -όταν τα πράγματα πάνε στραβά, δεν υπάρχει διαφυγή. Ο Αρσλάν μένει στο αναπόφευκτο του θανάτου και της τιμωρίας, καθιστώντας την ταινία περισσότερο έναν στοχασμό πάνω στη βία και την εμπιστοσύνη παρά μια παραδοσιακή αστυνομική περιπέτεια.
Ο πίνακας του Κάσπαρ Ντέιβιντ Φρίντριχ, κεντρικός στη ληστεία, αποκτά συμβολική σημασία. Γνωστός για τα έργα του που συχνά απεικονίζουν μοναχικές φιγούρες σε απέραντα, έρημα τοπία, η τέχνη του ζωγράφο αντανακλά την απομόνωση του ίδιου του Tρόγιαν και το υπαρξιακό κενό του κόσμου του.
Στη Ληστεία του Βερολίνου, ο Aρσλάν παραδίδει ένα αργόσυρτο θρίλερ που χρησιμοποιεί τη δομή μιας ταινίας ληστείας για να εξερευνήσει βαθύτερα θέματα προδοσίας, επιβίωσης και τη ματαιότητα του να ξεφεύγει από το παρελθόν σου. Η επιστροφή του Τρόγιαν στο έγκλημα και τελικά στη βία, αντικατοπτρίζει την αδυναμία του να εγκαταλείψει πραγματικά τον κόσμο στον οποίο κατοικεί.
Η ταινία είναι μια μελέτη χαρακτήρων τυλιγμένη στην αυστηρή, αδυσώπητη δομή ενός αστυνομικού θρίλερ, όπου η πραγματική ληστεία είναι η ψευδαίσθηση του ελέγχου σε έναν κόσμο που διέπεται από χάος και προδοσία.