ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ Γ. ΓΡΑΨΑ,
Ιστορικού
Οι μαζικές συγκεντρώσεις της περασμένης Παρασκευής απέδειξαν περίτρανα πως η αίσθηση του καθήκοντος και της δικαιοσύνης παραμένει ζωντανή στη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας.
Χιλιάδες πολίτες κατέκλυσαν τις πλατείες, όχι από κομματική καθοδήγηση ή προπαγανδιστική διάθεση, αλλά από την αδήριτη ανάγκη να αποδοθούν ευθύνες για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη. Η κοινωνία φαίνεται πως είναι εδώ και απαιτεί απαντήσεις και δεν θα ησυχάσει έως ότου αποκαλυφθεί όλη η αλήθεια, ανεξαρτήτως του πόσο «ψηλά» βρίσκονται οι υπεύθυνοι.
Αυτό είναι ακριβώς και το στοιχείο που διαφοροποιεί τις τωρινές κινητοποιήσεις από τις προηγούμενες των τελευταίων χρόνων. Τα συλλαλητήρια στην εποχή των Μνημονίων δοκίμασαν τα όρια της αστικής δημοκρατίας, ενώ η πανδημία ανέδειξε το χάσμα μεταξύ ατομικής ευθύνης και κρατικής επιβολής. Σήμερα, όμως, η κοινωνία δεν στρέφεται κατά μιας αόριστης παγκόσμιας ελίτ ή ενός μακρινού οικονομικού συστήματος.
Αντιθέτως, αμφισβητεί τη βαθιά ριζωμένη αίσθηση ατιμωρησίας στην Ελλάδα, καθώς και την αντίληψη πως οι ισχυροί έχουν την δυνατότητα να παραμένουν στο απυρόβλητο, ενώ οι πολίτες καλούνται διαρκώς να επιδείξουν πειθαρχία και υπομονή.
Ποιος ξεχνά τη ρητορική της προηγούμενης δεκαπενταετίας, όπου οι Έλληνες παρουσιάζονταν ως υπαίτιοι για τη ραθυμία και την οικονομική τους κατάρρευση; Ποιος δεν θυμάται τα πρόστιμα και τα αυστηρά υγειονομικά μέτρα, βασισμένα στη λογική της «ατομικής ευθύνης»; Κι όμως, όταν ήρθε η ώρα να αποδοθούν ευθύνες για σκάνδαλα που συγκλόνισαν τη χώρα, η δικαιοσύνη παρέμεινε αδρανής.
Ακόμη περιμένουμε να μάθουμε ποιοι ευθύνονται για το σκάνδαλο της Siemens, όπου δημόσιο χρήμα δαπανήθηκε ανεξέλεγκτα για προμήθειες. Στην πανδημία, η αποκάλυψη ότι πολιτικά στελέχη εμβολιάζονταν εκτός σειράς δεν προκάλεσε καμία σοβαρή συνέπεια. Και, πιο πρόσφατα, το σκάνδαλο των υποκλοπών, που θα έπρεπε να προκαλέσει πολιτικό σεισμό, αντιμετωπίστηκε ως μια ακόμη «δυσάρεστη συγκυρία». Νωπές ακόμα ηχούν οι απόψεις κάποιων που κυνικά ομολογούσαν πως «τι με νοιάζει εμένα αν παρακολουθούσαν πολιτικούς αρχηγούς εφόσον η τσέπη μου είναι γεμάτη»; Πλείστοι εξ αυτών εθεάθησαν κανονικότατα τις προάλλες στην πλατεία.
Το πολιτικό σύστημα δεν έχει την πολυτέλεια να υποτιμήσει αυτή την απαίτηση για δικαιοσύνη. Η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στους θεσμούς, βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο εδώ και χρόνια. Και αυτό είναι κάτι πολύ σοβαρό. Για να αποκατασταθεί αυτή απαιτείται κάτι παραπάνω από επικοινωνιακή διαχείριση. Χρειάζεται διαφάνεια, ανεξάρτητη δικαιοσύνη και ξεκάθαρη πολιτική βούληση για την τιμωρία όσων ευθύνονται. Όχι μόνο για την τραγωδία των Τεμπών, αλλά για κάθε περίπτωση όπου η ατιμωρησία έχει γίνει μόνιμος κανόνας.
Η κοινωνία έχει μνήμη, κρίση και –κυρίως– αντοχή. Και αυτή τη φορά, δεν πρόκειται να ξεχάσει