Η ελληνική ύπαιθρος στο στόχαστρο ενός Προεδρικού Διατάγματος που ακυρώνει ιδιοκτησίες και αγνοεί κοινωνίες.
Το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025 που εκδόθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με θέμα την οριοθέτηση οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, παρουσιάζεται ως πολεοδομική ρύθμιση. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια πολιτική πράξη με εκτεταμένες συνέπειες για την ύπαιθρο, τη μικρή ιδιοκτησία και την κοινωνική συνοχή.
Με το Διάταγμα αυτό:
•. αφαιρείται η δυνατότητα δόμησης από χιλιάδες ακίνητα που για δεκαετίες ήταν άρτια και οικοδομήσιμα,
•. ακυρώνεται η δυνατότητα οικιστικής ανάπτυξης ή επέκτασης σε περιοχές με πραγματικές δημογραφικές και κοινωνικές ανάγκες,
•. και το πλέον προβληματικό, ενσωματώνεται, στο άρθρο 14, η δυνατότητα δημιουργίας δομών φιλοξενίας μεταναστών έως και 100 ατόμων σε μικρούς οικισμούς, χωρίς να υπάρχει προηγούμενη διαβούλευση ή κοινωνική συναίνεση.
Το συγκεκριμένο άρθρο δεν αφορά μόνο πολεοδομικά ζητήματα. Αγγίζει ζητήματα δημογραφικής πολιτικής, κοινωνικής συνοχής και τοπικής κυριαρχίας. Δεν είναι τεχνικό σημείο. Είναι ουσία.
Η περιφέρεια αντιμετωπίζεται ως χώρος και όχι ως κοινωνία.
Αυτό που προκύπτει ξεκάθαρα είναι ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν αντιμετωπίζει την ελληνική ύπαιθρο ως ένα ζωντανό κοινωνικό και οικονομικό κύτταρο, αλλά ως έναν ουδέτερο χώρο διαχείρισης. Έναν χώρο που μπορεί να μετατραπεί διοικητικά, με μία υπογραφή, από κατοικία σε αγροτεμάχιο και, παράλληλα, σε υποδοχέα πληθυσμών μέσω κεντρικού σχεδιασμού.
Πρόκειται για μια προσέγγιση τεχνοκρατικού αυταρχισμού, όπου η κοινωνία είναι απούσα από τη διαδικασία, και η αυτοδιοίκηση περιορίζεται στο ρόλο του παρατηρητή.
Το ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει συγκεκριμένες θέσεις
Απέναντι σε αυτή τη μεθόδευση, το ΠΑΣΟΚ δεν περιορίζεται σε καταγγελία. Έχει ήδη καταθέσει συγκεκριμένες θέσεις για την ανασυγκρότηση της υπαίθρου, την προστασία της μικρής και μεσαίας ιδιοκτησίας, την ισόρροπη ανάπτυξη και την υπεύθυνη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Με κεντρικούς άξονες:
•. Δημογραφική ανασυγκρότηση της χώρας με στήριξη της μόνιμης κατοικίας στην ύπαιθρο και φορολογικά – οικονομικά κίνητρα,
•. Πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, ώστε η ύπαιθρος να μην είναι γεωγραφικός εξοστρακισμός,
•. Προστασία της μικρής ιδιοκτησίας, η οποία δεν είναι προνόμιο, αλλά κοινωνικό δικαίωμα και αποταμίευση ζωής για χιλιάδες οικογένειες,
•. Διαχείριση του μεταναστευτικού με όρους ισότητας, ασφάλειας και τοπικής συνεννόησης, όχι με αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες.
Η κυβέρνηση οφείλει απαντήσεις
Η Νέα Δημοκρατία έχει ευθύνη να εξηγήσει:
• Ποιος σχεδίασε αυτό το Διάταγμα και με ποια κοινωνική ή επιστημονική τεκμηρίωση
• Γιατί δεν προηγήθηκε διαβούλευση με την ΚΕΔΕ, την ΕΝΠΕ, τους Τεχνικούς και Πολεοδομικούς φορείς;
• Ποιο είναι το σχέδιο για τη χρήση των δομών που προβλέπονται στο άρθρο 14 και πώς αυτό συνδέεται με τις τοπικές κοινωνίες;
Οι πολίτες δεν είναι απλοί αποδέκτες. Έχουν δικαίωμα στον σχεδιασμό και στη λογοδοσία.
Η σιωπή δεν είναι επιλογή.
Η ύπαιθρος δεν μπορεί να μετατραπεί σε χώρο εγκατάλειψης και ταυτόχρονα σε εργαλείο διαχείρισης άλλων προβλημάτων. Οι πολίτες της ελληνικής περιφέρειας έχουν φωνή, έχουν δικαιώματα και δεν θα δεχτούν να μετατραπούν σε παρατηρητές της διάλυσης των κοινοτήτων τους.
Το ΠΑΣΟΚ έχει ήδη εκφραστεί με θέσεις, σχέδιο και πολιτική βούληση.
Για να υπάρξει ξανά ισόρροπη ανάπτυξη, δημογραφική ανασυγκρότηση και κοινωνική δικαιοσύνη.
Αυτό είναι το πραγματικό μέλλον της υπαίθρου, όχι το Διάταγμα 194.
Γιάννης Ταπεινός
Πολιτευτής Αχαΐας
Αναπληρωτής Γραμματέας Τομέα Προστασίας του Πολίτη ΠΑΣΟΚ