ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Κάποιες φορές και υπό δύσκολες συνθήκες οι άνθρωποι χάνουμε τον εαυτό μας και τότε στόχος και έγνοια μας δεν πρέπει να είναι να βρούμε τα συντρίμμια του, αλλά να τον επινοήσουμε εξ’ αρχής.
Το Black Dog, σε σκηνοθεσία του Γκουάν Χου, είναι ένα σκληρό, αλληγορικό δράμα το οποίο εκτυλίσσεται στα σύνορα της αχανούς ερήμου Γκόμπι και στην πορεία της χώρας προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008, μια περίοδο που σημαδεύεται από την προσπάθεια της Κίνας να επιδείξει εθνική υπερηφάνεια και παγκόσμιο κύρος. Ο κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας, ο Λανγκ, έχει πρόσφατα αποφυλακιστεί μετά την εμπλοκή του σε κάποιο φόνο και επιστρέφει στην αγροτική του πατρίδα στη βορειοδυτική Κίνα. Μόλις επιστρέφει, ο Λανγκ συναντά το δυσάρεστο θέαμα μιας κοινότητας που έχει εμμονή με τον επιφανειακό καλλωπισμό, οδηγούμενη από την επίσημη εντολή να απομακρυνθούν όλα τα αδέσποτα ζώα από τους δρόμους. Πρόκειται για μια εκστρατεία «καθαρισμού» της πόλης πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η οποία αντανακλά ευρύτερα πολιτικά προτάγματα, που δίνουν προτεραιότητα στην εμφάνιση και τον έλεγχο έναντι των πραγματικών κοινοτικών ζητημάτων.
Η ιστορία βασίζεται στην εξελισσόμενη σχέση του Λανγκ με έναν λεπτό, άγριο, μαύρο σκύλο που συναντά, ένα πλάσμα που κυνηγιέται και περιφρονείται από τους κατοίκους της πόλης. Παρόλο που ο σκύλος αντιπροσωπεύει το αντιληπτό ψεγάδι της πόλης, ο Λανγκ ταυτίζεται με το κατατρεγμένο ζώο. Τόσο ο ίδιος όσο και ο σκύλος είναι περιθωριοποιημένοι: Ο Λανγκ ως πρόσφατος κατάδικος, ο σκύλος ως αδέσποτος χωρίς θέση. Καθώς παλεύει με τη δική του αποξένωση, ο δεσμός του Λανγκ με τον σκύλο μεγαλώνει και η συμπάθειά του γι’ αυτόν σηματοδοτεί μια διακριτική πράξη εξέγερσης ενάντια στις εκκαθαρίσεις που επιβάλλει το κράτος και οι οποίες αντανακλούν τις κοινωνικές προκαταλήψεις και την εθνική εμμονή για συμμόρφωση.
Ο σκηνοθέτης Τζία Ζανγκέ υποδύεται τον θείο Γιάο, μια φιγούρα της τοπικής εξουσίας που είναι υπεύθυνη για την οργάνωση περιπολιών για τη σύλληψη των αδέσποτων σκύλων. Η προσφορά του θείου Γιάο για μια αμειβόμενη θέση στον Λανγκ φαίνεται αρχικά πρακτική, προσφέροντάς του ένα εισόδημα και μια αίσθηση επανένταξης. Ωστόσο, η προσφορά αυτή εκθέτει ένα ηθικό δίλημμα. Ενώ η εργασία για τον Γιάο θα έδινε στον Λανγκ ένα μέτρο κοινωνικής αποδοχής, θα τον τοποθετούσε επίσης στον αντίποδα της προσωπικής του πίστης στον μαύρο σκύλο, σύμβολο ελευθερίας και ανομολόγητης προκλητικότητας σε μια πόλη που έχει εμμονή με το φαίνεσθαι και όχι με την ουσία των πραγμάτων. Αυτή η σύγκρουση αποκαλύπτει την ένταση μεταξύ της κοινωνικής συμμόρφωσης και της προσωπικής ακεραιότητας, ωθώντας τον Λανγκ σε όλο και πιο περίπλοκα ηθικά μονοπάτια.
Στον «Black Dog», οι πολιτικές προεκτάσεις της κυβερνητικής εντολής καθαρισμού είναι ισχυρές. Η εκστρατεία για την εξόντωση των αδέσποτων σκύλων γίνεται μια ελάχιστα συγκαλυμμένη μεταφορά για την εμμονή της κυβέρνησης να παρουσιάσει στον κόσμο μια εξιδανικευμένη, ψεύτικη εικόνα της κινεζικής κοινωνίας. Αντί να αντιμετωπίσει τα υποκείμενα κοινωνικά ζητήματα, η πόλη επικεντρώνεται σε επιφανειακές μεταρρυθμίσεις – σκουπίζοντας τα «ανεπιθύμητα» στοιχεία κάτω από το χαλί για να κάνει χώρο για μια αφήγηση εθνικής υπερηφάνειας.
Η υποτονική, αποχρωματισμένη, σινεμασκόπ γήινη χρωματική παλέτα και η διακριτική νουάρ κινηματογράφηση παραπέμπουν σε ένα περιβάλλον όπου όλα φαίνονται γκρίζα, ένα μέρος όπου η ατομικότητα και η ανθρωπιά φαίνεται να έχουν αφανιστεί από τις απαιτήσεις της εξουσίας. Η συμπερίληψη λεπτού χιούμορ και στιγμές προσωπικής σύνδεσης μεταξύ του Λανγκ και άλλων κατοίκων της πόλης προσθέτουν στρώματα σχετικότητας και θλίψης στην ιστορία. Το βλέμμα του μαύρου σκύλου αιχμαλωτίζει κάθε ζωόφιλο. Ακόμα και όταν η κοινότητα επιμένει στην εξόντωση των σκύλων, η ανομολόγητη πρόκληση του Λανγκ, όπως φαίνεται στην προστασία του μαύρου σκύλου, γίνεται μια πράξη προσωπικής αντίστασης, συμβολίζοντας πόσο βαθιά διαπλέκονται οι ατομικές ιστορίες αποξένωσης και ταυτότητας με τις ευρύτερες κοινωνικές εντάσεις.
Η ταινία κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα “Ένα Κάποιο Βλέμμα” του Φεστιβάλ Καννών. Το «Black Dog», με την καθοδήγηση του Γκουάν Χου, ισορροπεί ανάμεσα στην αλληγορική κριτική και την αφήγηση με γνώμονα τους χαρακτήρες, η οποία υπερβαίνει την απλή σύγκρουση μεταξύ ανθρώπου και συστήματος. Οι νουάρ επιρροές της ταινίας προσδίδουν στην ιστορία μια ηθικά διφορούμενη, σκοτεινά κωμική χροιά, αποτυπώνοντας την ειρωνεία μιας κοινωνίας που είναι τόσο επικεντρωμένη στη δημόσια εικόνα που χάνει από τα μάτια της τη συμπόνια και τη συλλογική ευημερία.
Η ιστορία του Λανγκ δεν αφορά μόνο την επιβίωση μπροστά στην αποξένωση, αλλά και την εύρεση της ανθρωπιάς σε ένα μέρος αποφασισμένο να εξαλείψει ό,τι θεωρεί ανεπιθύμητο κι έξω από τις νόρμες που έχει θέσει η κοινωνία. Γιατί στους ανθρώπους αρέσει όταν είσαι κάτι, κατά προτίμηση αυτό που είναι οι ίδιοι, τα δε καθεστώτα και δη τα ολοκληρωτικά, πάση θυσία αυτή την επιθυμία προσπαθούν να την επιβάλουν.