ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Η επιθυμία έχει το κακό συνήθειο να εμφανίζεται ακριβώς όταν οι παραδόσεις έχουν στρώσει τραπέζι, και δεν φέρνει ποτέ το σωστό μήνυμα, ούτε ζητά άδεια, έρχεται μεγαλόπρεπη για να επιβάλλει την παρουσία της.
Το «Βερμίλιο: Η νύφη του βουνού» της Μάουρα Ντελπέρο δράμα εποχής που εμβαθύνει στην πολυπλοκότητα της οικογένειας, της αγάπης και των κοινωνικών προτύπων σε ένα απομονωμένο ιταλικό χωριό κατά τις τελευταίες ημέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ταινία διαδραματίζεται το 1944 στο απομακρυσμένο ορεινό χωριό Βερμίλιο των Ιταλικών Άλπεων και επικεντρώνεται στην οικογένεια Τσέζαρε, με επικεφαλής έναν αυστηρό πατέρα και δάσκαλο, τον Σέζαρ, και μια μητέρα, την Άντα, που μοιράζει χωρίς φειδώ τη στοργή της στα εφτά παιδιά τους.
Η αφήγηση εκτυλίσσεται μέσα από τα μάτια της μεγαλύτερης κόρης τους, της Λουτσία, η ζωή της οποίας παίρνει απροσδόκητη τροπή με την άφιξη του Πιέτρο, ενός Σικελού λιποτάκτη που αναζητά καταφύγιο.
Η σχέση τους εξελίσσεται υπό το άγρυπνο μάτι του πατέρα της Λουτσία, του οποίου η αίσθηση του καθήκοντος και της παράδοσης συγκρούεται με την αυξανόμενη ανεξαρτησία της κόρης του. Ο Σέζαρ κουβαλά τις ασφυκτικές συνήθειες του δασκάλου και του πατριάρχη της οικογένειας, όμως πραγματικά ενδιαφέρεται για τη γνώση, την ομορφιά, την αλήθεια για το σωστό και το δίκαιο. Κουβαλά το γραμμόφωνο στην τάξη και μαθαίνει στα παιδιά πώς να ακούν Βιβάλντι. Τα μικρότερα αδέλφια, ιδίως ο άγρυπνος και περίεργος μικρός αδελφός, προσφέρουν στιγμές ελαφρότητας και έντασης, υπογραμμίζοντας την ολοένα και πιο εύθραυστη δυναμική μέσα στο σπίτι.
Όταν το παρελθόν του Πιέτρο αναπόφευκτα τον προλαβαίνει, το ειδύλλιο καταρρέει. Η αποχώρησή του, αναγκαστική και συντριπτική, αφήνει τη Λουτσία σε μια κατάσταση αιώρησης ανάμεσα στην παιδικότητα και τη γυναικεία φύση, την απώλεια και την ανθεκτικότητα. Η τελευταία πράξη, αποκαλύπτει το κόστος της αγάπης τους και την αδυναμία επιστροφής στην αθωότητα. Η Λουτσία, συντετριμμένη και παλεύοντας με το νέο της ρόλο, ξεκινά ένα ταξίδι αυτογνωσίας και θεραπείας, αντιμετωπίζοντας τελικά τις κοινωνικές προσδοκίες που της έχουν επιβληθεί.
Η σκηνοθεσία της Ντελπέρο διακρίνεται από μια λεπτή ισορροπία μεταξύ αυτοσυγκράτησης και συναισθηματικού βάθους, αποτυπώνοντας τις αποχρώσεις των ερμηνειών των ηθοποιών με φόντο το μαγευτικό τοπίο των Άλπεων. Με βασικό συνεργάτη της τον Μικαΐλ Κρίσμαν (ο οποίος έχει φωτίσει και τις ταινίες του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ «Ελένα», «Η Επιστροφή», «Loveless»), η Ντελπέρο προτιμά να παρατηρεί διακριτικά, να εστιάζει σε όσα έχουν σημασία, να ενισχύει τον εσωστρεφή τόνο της αφήγησης, αντιπαραβάλλοντας τη σκληρή ομορφιά του φυσικού τοπίου με την εσωτερική αναταραχή των χαρακτήρων.
Η ταινία χαρακτηρίστηκε ως μια από τις 10 καλύτερες ταινίες της χρονιάς, απέσπασε τον Αργυρό Λέοντα στο τελευταίο Φεστιβάλ Βεντείας και ήταν η επίσημη πρόταση της Ιταλίας για τα 97α Όσκαρ στην κατηγορία της καλύτερης διεθνούς ταινίας και εφτά πρωτοκλασάτα βραβεία Ντονατέλο. Πρωταγωνιστούν: Τομάζο Ράνιο, Τζουζέπε Ντε Ντομένικο, Ρομπέρτα Ροβέλι, Μαρτίνα Σκριντζί, Πάτρικ Γκάρντνερ, Ρακέλε Πότριχ.
Το «Βερμίλιο: Η νύφη του βουνού» της Μάουρα Ντελπέρο είναι μια ταινία με μια δύναμη που δεν κραυγάζει αλλά υπονοεί. Τοποθετημένη στο απομονωμένο ορεινό τοπίο μιλά για τις μικρές, σχεδόν αθέατες επαναστάσεις της ψυχής. Ο αυστηρός πατέρας, η “δίκαιη” μητέρα, τα παιδιά που κοιτούν τον κόσμο με απορία, και πάνω απ’ όλα η ενήλικη κόρη που ερωτεύεται έναν λιποτάκτη, όλα συγκροτούν μια οικογενειακή μικρογραφία της ίδιας της Ιταλίας της εποχής.
Η Ντελπέρο σκηνοθετεί με βλέμμα ντοκιμαντερίστριας και καρδιά ποιήτριας. Δεν φοβάται τη σιωπή, αντίθετα την τιμά· αφήνει τη φύση, τις εποχές, τα πρόσωπα να πουν όσα δεν χωρούν σε λόγια. Η κάμερα συλλαμβάνει τα τοπία σαν ψυχικές καταστάσεις.
Το «Βερμίλιο: Η νύφη του βουνού» δεν είναι ταινία με μεγάλες κορυφώσεις, είναι μια χαμηλόφωνη ελεγεία για τη θηλυκότητα, τη μνήμη, την επιθυμία και τη μοίρα. Μια ταινία συγκινητική και ευφυής, που σου αφήνει κάτι να σκεφτείς, να νιώσεις, να θυμηθείς. Μια αληθινή νίκη του σινεμά της λεπτότητας.
Μέσα από τον έρωτα της ενήλικης κόρης με έναν λιποτάκτη και την αντίδραση της οικογένειας και του χωριού, η ταινία φωτίζει: Την καταπίεση των γυναικών μέσα σε αυστηρά πατριαρχικά πλαίσια. Την ανάγκη για ελευθερία και αυτοπροσδιορισμό, ειδικά μετά από έναν πόλεμο που άφησε την κοινωνία βαθιά τραυματισμένη. Τη σιωπηλή αντίσταση απέναντι στη μοίρα και στην «κανονικότητα», που επιβάλλεται τόσο από τους θεσμούς (πατριαρχία, Εκκλησία, οικογένεια) όσο και από τις κοινωνικές προσδοκίες.
Η ταινία, με φόντο τη μεταπολεμική Ιταλία, δεν επικεντρώνεται σε μεγάλα ιστορικά γεγονότα, αλλά στα ψυχικά τοπία των ανθρώπων που προσπαθούν να συμφιλιώσουν το μέσα τους με το έξω. Και σε αυτό το χάσμα, ανάμεσα στην καρδιά και την τάξη των πραγμάτων, κρύβεται η βαθύτερη της συγκίνηση. Η επιθυμία γεννιέται ως ψίθυρος μέσα στον άνθρωπο, συχνά σε αντίθεση με τις φωνές των παραδόσεων, που ζητούν συμμόρφωση αντί για ελευθερία και αυθεντικότητα.