ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Όταν ο άνθρωπος βυθίζεται στην καθημερινότητα, αποφεύγει τις βαθύτερες ανησυχίες και τη διαπεραστική αυτοεξέταση, χάνεται μέσα στο βουητό της ρουτίνας και την ήσυχη ομορφιά της προσαρμογής.
Ο Νοτιοκορεάτης δημιουργός Χονγκ Σανγκ σου (“Η Γυναίκα που Έφυγε”), γνωστός για τις απατηλά απλές αφηγήσεις του και το αυτοσχεδιαστικό του στυλ, επιστρέφει με το «Η Ταξιδιώτισσα», μια ταινία που ενσωματώνει την χαρακτηριστική διαλογιστική του προσέγγιση στην αφήγηση. Η ταινία ακολουθεί την Ίριδα, μια Γαλλίδα που υποδύεται η Ιζαμπέλ Ιπέρ, η οποία βρίσκεται στη Νότια Κορέα μετά από εργασιακές ανωμαλίες και οικονομικές δυσκολίες. Καθώς περιπλανιέται μέσα στις μέρες της, ανακαλύπτει παρηγοριά στα δημόσια πάρκα της χώρας και την απαλή μέθη του makgeolli, ενός παραδοσιακού κορεάτικου κρασιού από ρύζι. Έχοντας ανάγκη από ένα εισόδημα, η Ίρις αρχίζει να διδάσκει γαλλικά σε δύο ντόπιες γυναίκες, κάνοντας το με έναν εντελώς ανορθόδοξο τρόπο που αντανακλά τόσο τη δική της προσωπική φιλοσοφία όσο και την ευρύτερη θεματική διερεύνηση της ταινίας για την πολιτιστική ανταλλαγή και την ανθρώπινη σύνδεση.
Ο Χονγκ Σανγκ Σου είναι ένας σκηνοθέτης που απολαμβάνει την επανάληψη, τον μινιμαλισμό και τον επαναλαμβανόμενο ρυθμό της καθημερινής ζωής. Όπως και οι προηγούμενες δουλειές του, αποφεύγει το μεγάλο δράμα υπέρ της ήσυχης, παρατηρητικής αφήγησης. Η προτίμησή του για τα στατικά πλάνα, τις περιστασιακές μακρινές λήψεις και τους νατουραλιστικούς διαλόγους διαμορφώνει και πάλι τη δομή της ταινίας, επιτρέποντας στον θεατή να βυθιστεί στον ήρεμο ρυθμό της Ίριδος. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χαρακτήρων εκτυλίσσονται με μια σχεδόν αυτοσχεδιαστική χαλαρότητα, προσδίδοντας έναν κωμικό παραλογισμό στις ανταλλαγές τους που μοιάζει τόσο ανάλαφρη όσο και βαθιά.
Στο επίκεντρο του «Η Ταξιδιώτισσα» βρίσκεται μια βαθιά ενασχόληση με τη μετατόπιση, όχι ως μια μεγάλη υπαρξιακή κρίση, αλλά ως μια διακριτικά αποπροσανατολιστική αλλά παράξενα απελευθερωτική κατάσταση ύπαρξης. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ, στην τρίτη της συνεργασία με τον Χονγκ μετά τα (Claire’s Camera και In Another Country), δίνει μια ερμηνεία που αποπνέει αέρινη αποστασιοποίηση, αντικατοπτρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι ταινίες του Χονγκ συχνά παρασύρονται μεταξύ του καθημερινού και του σουρεαλιστικού. Η Ίρις δεν είναι ούτε χαμένη ούτε εντελώς κατασταλαγμένη, απλώς υπάρχει, αντιδρά, προσαρμόζεται. Το υπομονετικό βλέμμα της κάμερας επιτρέπει στο κοινό να δει τις ήσυχες μεταμορφώσεις της, την αρχική της αδιέξοδη συμπεριφορά, την αυξανόμενη προσκόλλησή της στις ρουτίνες της νέας της ζωής και τις μικρές, συχνά χιουμοριστικές ανταλλαγές που διαμορφώνουν τις μέρες της.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα της δουλειάς του Χονγκ Σανγκ Σου είναι η χρήση της επανάληψης, τόσο στον διάλογο όσο και στη δομή. Οι σκηνές επαναλαμβάνονται με μικρές παραλλαγές, αντανακλώντας τον τρόπο με τον οποίο οι αναμνήσεις επαναλαμβάνονται και εξελίσσονται στο μυαλό. Τα αμφιλεγόμενα μαθήματα που παραδίδει η Ίρις στους μαθητές της γίνονται ένας μικρόκοσμος των θεματικών προβληματισμών της ταινίας, καθώς η γλώσσα, που τόσο συχνά χρησιμοποιείται ως εργαλείο τάξης και σαφήνειας, γίνεται ένα παιχνιδιάρικο, σχεδόν αυθαίρετο στοιχείο στη σχέση τους. Το χιούμορ δεν προκύπτει από ατάκες αλλά από τον ήπιο παραλογισμό των ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων: παρεξηγήσεις, λάθος μεταφράσεις και η επίμονη αμηχανία της διαπολιτισμικής σύνδεσης.
Στιλιστικά, «Η Ταξιδιώτισσα», ακολουθεί την καθιερωμένη αισθητική του Χονγκ: ένας ήρεμος ρυθμός, μια υποτονική αλλά βαθιά εκφραστική χρωματική παλέτα και ένας βαθύς σεβασμός για τους χώρους στους οποίους υπάρχουν οι χαρακτήρες του. Η σκηνογραφία της ταινίας είναι σκόπιμη στην απλότητά της, πλαισιώνοντας τους χαρακτήρες της μέσα σε γαλήνια μεσαία πλάνα που τονίζουν την ήρεμη ποίηση της καθημερινής ζωής. Η γεωμετρία των συνθέσεων του Χονγκ, που συχνά χρησιμοποιεί πόρτες, παράθυρα και έπιπλα για να δημιουργήσει κάδρα μέσα στο κάδρο, αποπνέει μια αίσθηση περιορισμένης κίνησης, όπου οι χαρακτήρες παρασύρονται αλλά ποτέ δεν ξεφεύγουν εντελώς από τους δικούς τους συνήθεις κύκλους.
Ο κινηματογράφος του Χονγκ διερευνά τα θέματα της μοίρας, των τυχαίων συναντήσεων και της απερίγραπτης φύσης των ανθρώπινων σχέσεων. Ενώ «Η Ταξιδιώτισσα», περιέχει απόηχους από τα προηγούμενα έργα του, αντανακλά επίσης έναν σκηνοθέτη που βελτιώνει συνεχώς το όραμά του και δεν επαναλαμβάνει απλώς τον εαυτό του. Η παρουσία της αέρινης Ιπέρ εμπλουτίζει περαιτέρω αυτή τη δυναμική, καθώς η αποχρωματισμένη ερμηνεία της φέρνει μια ευρωπαϊκή προσέγγιση στους ξεκάθαρα κορεατικούς αφηγηματικούς ρυθμούς του Χονγκ, δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα αλληλεπίδραση πολιτισμικών προοπτικών.
Τελικά, «Η Ταξιδιώτισσα», είναι μια κομεντί που δεν έχει να κάνει με μεγάλες αποφάσεις ή δραματικές αποκαλύψεις. Αντίθετα, αποτυπώνει την ήρεμη ομορφιά της προσαρμογής, το ευγενικό χιούμορ της παρεξήγησης και τους μικρούς, ανείπωτους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι βρίσκουν παρηγοριά στο άγνωστο. Ο Χονγκ Σανγκ-σου, πάντα υπομονετικός παρατηρητής, μας υπενθυμίζει για άλλη μια φορά ότι ο κινηματογράφος δεν χρειάζεται να φωνάζει για να αφήσει μόνιμη εντύπωση και διαρκή αίσθηση.