Άρθρο του Γιάννη Ταπεινού Αναπληρωτή Γραμματέα Τομέα Προστασίας του Πολίτη ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
Σε μια εποχή που η καθημερινότητά μας έχει μεταφερθεί σχεδόν ολόκληρη στο ψηφιακό περιβάλλον, η προστασία του πολίτη στον κυβερνοχώρο δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Όλο και περισσότεροι πολίτες δέχονται ύπουλες ψηφιακές επιθέσεις, από απατηλά μηνύματα μέχρι κλοπή προσωπικών στοιχείων και τραπεζικών δεδομένων. Και η Πολιτεία, τις περισσότερες φορές, ακολουθεί με καθυστέρηση.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 2024 η Διεύθυνση Δίωξης Κυβερνοεγκλήματος διαχειρίστηκε 13.379 νέες υποθέσεις, από τις οποίες 9.261 προήλθαν από καταγγελίες πολιτών μέσω email και της πλατφόρμας GOV.GR. Οι επιμέρους κατηγορίες αυτών των υποθέσεων περιλάμβαναν απάτες μέσω διαδικτύου, παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων, απειλές και δυσφημίσεις, καθώς και υποθέσεις υποκλοπών δεδομένων, χρήσης κακόβουλου λογισμικού και παραβιάσεων του απορρήτου επικοινωνιών, αποδεικνύοντας την έντονη ανάγκη των πολιτών για άμεση υποστήριξη και καθιστώντας εμφανές το σημαντικό διοικητικό βάρος που καλείται να διαχειριστεί μία υποστελεχωμένη δομή. Πολλές από αυτές τις υποθέσεις αφορούν ηλικιωμένους, επαγγελματίες, ακόμη και μαθητές, που δεν είχαν την πληροφόρηση και την υποστήριξη που χρειάζεται για να προστατευτούν.
Παράλληλα, σύμφωνα με διεθνείς εκθέσεις, η Ελλάδα κατατάσσεται στις δέκα πιο ευάλωτες χώρες της Ευρώπης σε ψηφιακές επιθέσεις με κακόβουλα λογισμικά. Επιθέσεις που όχι μόνο επηρεάζουν τους πολίτες, αλλά μπορούν να βάλουν στο στόχαστρο και δημόσιους φορείς, νοσοκομεία ή οργανισμούς κοινής ωφέλειας.
Κι όμως, παρά την έξαρση του προβλήματος, δεν έχουμε ακόμη ένα λειτουργικό και εύκολο σύστημα για να καταγγέλλει κάποιος ένα ψηφιακό έγκλημα. Δεν έχουμε θεσμοθετήσει μια εθνική στρατηγική πρόληψης. Δεν έχουμε δώσει στους πολίτες τα βασικά εργαλεία για να σταθούν με ασφάλεια στον ψηφιακό κόσμο.
Γι’ αυτό και είναι ώρα για τομές.
Πρώτον, πρέπει να αναβαθμίσουμε ουσιαστκά την υπάρχουσα πλατφόρμα αναφοράς ψηφιακών εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο, ώστε να είναι προσβάσιμη από όλους, και με δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης του πολίτη για την πορεία της υπόθεσής του.
Δεύτερον, να ξεκινήσουμε μια εθνική εκστρατεία ενημέρωσης για την ψηφιακή ασφάλεια, όχι με γενικά μηνύματα, αλλά με σαφείς συμβουλές, πρακτικά παραδείγματα και ενημέρωση σε σχολεία, εργασιακούς χώρους και τοπικές κοινότητες.
Τρίτον, να αναβαθμίσουμε τη Διεύθυνση Κυβερνοεγκλήματος και τις απαραίτητες για την αποστολή της υποδομές (τμήμα εξέτασης ψηφιακών πειστηρίων – ενίσχυση διεθνούς συνεργασίας), δίνοντάς της τα μέσα και τα στελέχη που χρειάζεται, για να μην είναι απλώς μια υπηρεσία καταγραφής καταγγελιών, αλλά ένας ενεργός πυλώνας προστασίας των πολιτών.
Και τέταρτον, την ίδρυση ειδικής θέσης Εισαγγελέα κυβερνοεγκλήματος με πανελλαδική αρμοδιότητα, ανεξάρτητα από τις κατά τόπους Εισαγγελίες Πρωτοδικών, με στόχο να υπάρξει ενιαία νομική αντιμετώπιση, ταχύτητα και εξειδίκευση στη δίωξη κυβερνοεγκλημάτων.
Η ασφάλεια στον ψηφιακό κόσμο είναι η νέα δημόσια ασφάλεια. Και αν θέλουμε ένα κράτος που να στέκεται δίπλα στον πολίτη, όχι μόνο όταν τον βλέπει, αλλά και όταν συνδέεται, τότε οφείλουμε να δράσουμε τώρα.
Γιατί η εμπιστοσύνη στον θεσμό της προστασίας του πολίτη, χτίζεται και εκεί: πίσω από μια οθόνη, με ένα απλό “κλικ”.