Ερευνητές από την Ομάδα Τελομερών και Τελομεράσης του Ισπανικού Εθνικού Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο (CNIO) εκτιμούν ότι βρίσκονται κοντά σε μια θεραπευτική λύση για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Πιο συγκεκριμένα και για πρώτη φορά, μελετήθηκε η δυνατότητα θεραπείας του εν λόγω καρκίνου με στόχο τα τελομερή, τις δομές που προστατεύουν τα άκρα των χρωμοσωμάτων και των οποίων η κατάσταση καθορίζει την ικανότητα του κυττάρου να διαιρείται επ’ αόριστον.
Τα υγιή κύτταρα μπορούν να διαιρεθούν μόνο έναν περιορισμένο αριθμό φορών κατά τη διάρκεια της ζωής ενός οργανισμού. Αντίθετα, τα καρκινικά κύτταρα είναι αθάνατα: πολλαπλασιάζονται επ’ αόριστον και ανεξέλεγκτα, και αυτό είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό του καρκίνου.
Τα αποτελέσματα, όπως εξηγούν οι ερευνητές, αναδεικνύουν ότι, πράγματι, η στόχευση των τελομερών «θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική στρατηγική» κατά του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, ο οποίος ευθύνεται για το μεγάλο μέρος της θνησιμότητας των ασθενών (85%) με καρκίνο του πνεύμονα.
«Η αφαίρεση της αθανασίας από τα καρκινικά κύτταρα, θα μπορούσε να αποτελέσει μια θεραπευτική στρατηγική που δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί στη μάχη κατά του καρκίνου» επισημαίνει η επικεφαλής συγγραφέας, Maria Blasco.
Μια κατάδυση στα ενδότερα του καρκίνου
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Cell Death & Differentiation, επικεντρώθηκε στο λεγόμενο μικροπεριβάλλον του όγκου, το οποίο αποτελείται από ένα σύνολο κυττάρων και παραγόντων που περιβάλλουν τον όγκο και παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του καρκίνου και στην ανταπόκριση στις θεραπείες.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις επιπτώσεις των δυσλειτουργικών τελομερών, ενώ μελέτησαν παράλληλα την επίδραση της ανεπάρκειας της τελομεράσης στο κυτταρικό μικροπεριβάλλον των μη μικροκυτταρικών όγκων του πνεύμονα, καθώς η τελομεράση είναι το ένζυμο που επιδιορθώνει τα τελομερή.
Τα τελομερή είναι πρωτεϊνικές δομές που βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων. Σε κάθε κυτταρική διαίρεση, τα τελομερή μικραίνουν μέχρις ότου, μετά από έναν ορισμένο αριθμό διαιρέσεων, η μείωση γίνεται υπερβολική και το κύτταρο σταματά να διαιρείται. Αυτό συμβαίνει στα υγιή κύτταρα, αλλά όχι στα περισσότερα καρκινικά κύτταρα.
Η διαδικασία αυτή, η τελομεράση, επανενεργοποιείται στο 90% των ανθρώπινων όγκων. Έτσι, τα τελομερή στα καρκινικά κύτταρα διατηρούν ένα ελάχιστο λειτουργικό μήκος, το οποίο τους επιτρέπει να διαιρούνται επ’ αόριστον.
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε τι συνέβη, όταν προκάλεσαν έλλειμμα τελομεράσης στο μικροπεριβάλλον του όγκου του πνεύμονα. Κατέστρεψαν επίσης σκόπιμα τα τελομερή τους, χρησιμοποιώντας μια ένωση, την 6-thio-dG.
Αυτό που διαπίστωσαν είναι ότι η ανεπάρκεια της τελομεράσης και τα δυσλειτουργικά τελομερή επιβράδυναν την εξέλιξη του όγκου. Παρατήρησαν επίσης μια μείωση στην ανάπτυξη των όγκων και στην αιμάτωση του πνεύμονα, ενώ παράλληλα αύξησαν την ευπάθεια των όγκων σε βλάβες του DNA και στον κυτταρικό θάνατο. Ως αποτέλεσμα, ο πολλαπλασιασμός των καρκινικών κυττάρων και η φλεγμονή μειώθηκαν και η αντικαρκινική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος ενισχύθηκε.
Όπως καταλήγουν οι ερευνητές, «εξετάσαμε για πρώτη φορά την επιρροή της τελομεράσης και των δυσλειτουργικών τελομερών στο μικροπεριβάλλον των όγκων του πνεύμονα. Τα αποτελέσματά μας καταδεικνύουν ότι η στόχευση των τελομερών θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική στρατηγική στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα».