ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Με τρεις σεζόν sold out παραστάσεων και περισσότερους από 100.000 θεατές, η παράσταση του Θεάτρου του Νέου Κόσμου “Μια άλλη Θήβα” έχει αγγίξει ένα ευρύ φάσμα θεατών και συνεχίζει δυναμικά με περιοδεία στην Αττική και σε όλη την Ελλάδα για το καλοκαίρι του 2025.
Το «Μια άλλη Θήβα» του Γαλλο-ουρουγουανού Σέρτζιο Μπλάνκο είναι μια πονηρή, ανησυχητική μετα-θεατρική εξομολόγηση, μια αίθουσα καθρεφτών όπου η πατροκτονία, η συγγραφή και η πατρότητα συνεχίζουν να καταβροχθίζουν η μία την άλλη σαν φίδι που τρώει την ουρά του. Επιφανειακά, η πλοκή είναι παραπλανητικά απλή: ένας θεατρικός συγγραφέας – ο οποίος είναι αναμφισβήτητα το alter ego του Μπλάνκο, προσκολλάται στην πραγματική δολοφονία ενός πατέρα από τον εικοσάχρονο γιο του, Μάρτιν. Το έγκλημα είναι βάναυσο, το κίνητρο μη ηρωικό: ο Μάρτιν, ένα αγόρι σφυρηλατημένο μέσα στη βία και την παραμέληση, ξεσπά μια μέρα και κατακρεουργεί τον πατέρα του με δεκάδες μαχαιριές. Η κοινωνία, με τον καλοκουρδισμένο μηχανισμό τιμωρίας της, τον κλείνει ισόβια μέσα.
Αλλά ο Μπλάνκο δεν αρκείται στο να αφήσει την ιστορία του Μάρτιν να πεθάνει πίσω από τα κάγκελα. Αντίθετα, τον κάνει πρώτη ύλη για το επόμενο έργο του «Μια άλλη Θήβα» καλώντας το φάντασμα του Σοφοκλή να δικαστεί σε έναν νέο αιώνα. Επισκέπτεται τον Μάρτιν στη φυλακή, τροφοδοτώντας τον όχι μόνο με τσιγάρα ή ιστορίες αλλά και με το τρομερό ερώτημα: τι σημαίνει να σκοτώνεις τον πατέρα σου; Και σκοτώνεις ποτέ μόνο έναν πατέρα, ή ολόκληρη την έννοια της πατρότητας; Το φάντασμα του Φρόιντ πλανάται σε κάθε γραμμή.
Τα πράγματα εξελίσσονται περαιτέρω. Ο Μπλάνκο θέλει ο Μάρτιν να υποδυθεί τον εαυτό του στη σκηνή, να αναπαραστήσει το δικό του έγκλημα και ίσως να διεκδικήσει κάποια κυριότητα πάνω στην αφήγησή του. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης αρνείται. Και έτσι ο θεατρικός συγγραφέας αντικαθιστά τον σαρκικό και αιματηρό πατροκτόνο με τον Φεντερίκο, έναν ηθοποιό που θα υποκαταστήσει τον Μάρτιν και, κατ’ επέκταση, την κατακερματισμένη ταυτότητα του ίδιου του συγγραφέα.
Σε αυτό το στενό τρίγωνο, θεατρικός συγγραφέας, δολοφόνος, ηθοποιός, τα όρια θολώνουν. Η πατρική φιγούρα αλλάζει μορφή. Ο συγγραφέας γίνεται πατέρας, εξομολογητής, χειραγωγός. Ο Μάρτιν γίνεται ταυτόχρονα γιος και συνεργός σε ένα θεατρικό έγκλημα. Ο Φεντερίκο, επίσης, μπαίνει στην τροχιά αυτής της επικίνδυνης οικειότητας. Αυτό που αρχίζει ως έρευνα μετατρέπεται σε αποπλάνηση, όχι σεξουαλική, αλλά ηθική, πνευματική, διανοητική, πνευματική. Ο Μπλάνκο, όπως ο Οιδίποδας, είναι ταυτόχρονα βασιλιάς και πανούκλα, γεννά την καταστροφή και την αποκάλυψη απαιτώντας να κοιτάξουμε τη φρίκη που κουβαλάμε μέσα μας.
Στην Άλλη Θήβα, κανείς δεν φεύγει αθώος. Όλοι μας, όπως παραδέχεται ανατριχιαστικά ο Μπλάνκο, «σκοτώνουμε λίγο τον πατέρα μας». Η σκηνή είναι ο τόπος του εγκλήματος, ο συγγραφέας ο ηθικός αυτουργός και το κοινό, ίσως, ο επόμενος στη σειρά που θα κρατήσει το μαχαίρι. Το έργο διασχίζει τα σκοτάδια του “Οιδίποδα”, τους φόβους του Ντοστογιέφσκι και τα ερωτήματα του Φρόιντ.
Η παράσταση «Μια άλλη Θήβα», σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, είναι ένα θεατρικό γεγονός που, αν μη τι άλλο, επιβεβαιώνει ότι το θέατρο μπορεί ακόμα να κοιτάζει κατάματα την πιο σκοτεινή όψη της ανθρώπινης φύσης και να την απογυμνώνει χωρίς ενοχές. Το έργο του Σέρχιο Μπλάνκο αποδεικνύει πως ο πατέρας ο βιολογικός, ο κοινωνικός, ο συμβολικός, είναι πάντα εκεί για να τον σκοτώσεις, λίγο ή πολύ.
Με αφετηρία ένα πραγματικό έγκλημα, το έργο γίνεται ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που φυλακίζει το σώμα αλλά αφήνει την ψυχή να σαπίζει. Ο Θεοδωρόπουλος, στην πιο στιβαρή του στιγμή τα τελευταία χρόνια, διαβάζει το κείμενο με νηφαλιότητα και σκληρότητα, χωρίς να του στερεί όμως την ποιητική του διάσταση. Η σκηνοθεσία του είναι γυμνή, σαν το κελί του Μαρτίν, αλλά μέσα σ’ αυτή τη λιτότητα κρύβεται η παγίδα: τίποτα δεν είναι απλό όταν μιλάς για το αίμα που στάζει στο πάτωμα του σπιτιού.
Οι Θάνος Λέκκας και Δημήτρης Καπουράνης, σαν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, παραδίδουν ερμηνείες που δεν αναπαριστούν απλώς χαρακτήρες αλλά ιδέες. Ο Δημήτρης Καπουράνης σε διπλό ρόλο, αφοπλιστικός ως Μαρτίν, αιχμηρός και εύθραυστος ως Φεδερίκο, παραδίδει μια ερμηνεία που του χάρισε το Βραβείο “Δημήτρης Χορν”. Ο ένας, συγγραφέας, πατέρας, χειραγωγός, ο άλλος, παιδί, δολοφόνος, θύμα κι ανάμεσά τους η ίδια η σκηνή σαν πεδίο εγκλήματος και εξομολόγησης. Η σχέση τους, εύθραυστη και επικίνδυνη, είναι το μεγαλύτερο όπλο της παράστασης. Ό,τι κι αν στήνει ο Θεοδωρόπουλος γύρω τους, σκιές, τοίχοι, φώτα που σβήνουν απότομα, χτίζεται για να στηρίξει αυτή την δυαδική σύγκρουση. Η μουσική σύνθεση του Σταύρου Γασπαράτου, Η σκηνογραφία του Κώστα Πολίτη, τα κοστούμια της Κλερ Μπρέισγουελ, οι φωτισμοί και τα βίντεο του Αποστόλη Κουτσιανικούλη και η επιμέλεια κίνησης της Ξένιας Θεμελή, κάθε στοιχείο της παράστασης υπηρετεί αποτελεσματικά και ευθύβολα τη δημιουργική προσέγγιση του έργου από τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο.
Το «Μια άλλη Θήβα» ταξιδεύει φέτος το καλοκαίρι σε μεγάλα θέατρα σε όλη την Ελλάδα, κουβαλώντας στις αποσκευές του την ενοχή και την κάθαρση. Όποιος το δει, δύσκολα θα ξεχάσει το βλέμμα του Μαρτίν πίσω από τα κάγκελα, ή τον συγγραφέα που παίζει με τη φωτιά, σαν άλλος Οιδίπους που ξέρει καλά τι σημαίνει να σκοτώνεις τον πατέρα σου. Και να το παραδέχεσαι δημόσια.