Το μίνι κραχ στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, τη Δευτέρα, αποτελεί προανάκρουσμα όσων πρόκειται να ακολουθήσουν
Η έκπληξη και ο πανικός είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν στις αγορές της Τουρκίας από το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής καθώς
τις προηγούμενες εβδομάδες οι επενδυτές φαίνονταν να προεξοφλούν μια εκλογική νίκη του Κιλιτσντάρογλου, που θα σηματοδοτούσε στροφή από την ανορθόδοξη οικονομική πολιτική του Ερντογάν.
Το αποτέλεσμα της Κυριακής και η πορεία προς επαναληπτικές εκλογές, πιθανώς στις 28 Μαΐου, οδήγησε τον δείκτη αναφοράς BIST-100 σε υποχώρηση έως και 6,7%, με το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης να αναστέλλει εκτάκτως τις συναλλαγές προκειμένου να αποφευχθούν ευρύτερες απώλειες. Τα ομόλογα της Τουρκίας σε δολάρια ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων στις αναδυόμενες αγορές και το κόστος προστασίας του χρέους από χρεοκοπία εκτοξεύθηκε. Η λίρα διολίσθησε κατά 0,4% έναντι του δολαρίου, με τους κρατικούς δανειστές να παρεμβαίνουν για να περιορίσουν τις απώλειες.
Την αναταραχή και τους μακροοικονομικούς κινδύνους που εγκυμονεί για την τουρκική οικονομία η εξαιρετικά πιθανή επικράτηση του Ερντογάν σε έναν δεύτερο γύρο καταγράφουν διεθνείς οίκοι και ερευνητικές εταιρείες, με την Capital Economics να κάνει λόγο για κίνδυνο αστάθειες και σοβαρής νομισματικής κρίσης με παράλληλους τριγμούς στον τραπεζικό κλάδο και τα κρατικά ομόλογα.
Η αβεβαιότητα αναμένεται να κυριαρχήσει στις δύο εβδομάδες που θα μεσολαβήσουν μέχρι τις επαναληπτικές εκλογές, με την αγορά να φοβάται ότι η εξαιρετική, δεδομένων των συνθηκών, εκλογική επίδοση του Τούρκου νυν προέδρου θα τον ωθήσει να στρέψει την ατζέντα του προς μια πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική.
Η προδικαζόμενη επιμονή του Ερντογάν στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων, με περιοριστικούς ελέγχους στο συνάλλαγμα και υψηλό πληθωρισμό, θα απαιτήσει υψηλότερη χρηματοδότηση από τα κράτη του Κόλπου προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση της λίρας. Η ροή ρευστότητας από τις πετρελαιομοναρχίες, όμως, δεν θα μπορέσει από μόνη της να αντισταθμίσει τις δομικές αδυναμίες της τουρκικής οικονομίας, με το ενδεχόμενο επιβολής αυστηρών capital controls να μην μπορεί, ως εκ τούτου, να αποκλειστεί.
Ακόμα και οι πιθανοί αυστηροί κεφαλαιακοί έλεγχοι, όμως, δεν θα μπορέσουν να προσφέρουν επαρκή στήριξη στη λίρα, με τον κίνδυνο απότομης υποτίμησης του τουρκικού νομίσματος και σοβαρής νομισματικής κρίσης, που θα μπορούσε να συνοδευτεί από τραπεζική κρίση και κρίση δημοσίου χρέους, να μην μπορεί να αποκλειστεί.
Η τουρκική λίρα βρίσκεται υπό πίεση από το 2018, όταν ο Ερντογάν ενίσχυσε μια σειρά ανορθόδοξων πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων μειώσεων επιτοκίων για την ενίσχυση της ανάπτυξης, ακόμη και όταν ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε.
Οι παρεμβάσεις στην αγορά από την κεντρική τράπεζα ανήλθαν συνολικά σε σχεδόν 177 δισεκατομμύρια δολάρια τους τελευταίους 16 μήνες, σύμφωνα με εκτίμηση του Bloomberg Economics.
«Οι επόμενες δύο εβδομάδες είναι πιθανό να είναι οι πιο τεταμένες στην τουρκική πολιτική από τότε που το ΑΚΡ και ο Ερντογάν ανέβηκαν στην εξουσία πριν από δύο δεκαετίες», δήλωσε ο Πιότρ Μάτις, ανώτερος αναλυτής στην In Touch Capital Markets στο Λονδίνο. «Οι παρασκηνιακές παρεμβάσεις σε συνάλλαγμα είναι πιθανό να συνεχιστούν τις επόμενες δύο εβδομάδες για να διατηρηθεί η λίρα σχετικά σταθερή».
Αναλυτές της JPMorgan και της HSBC δήλωσαν ότι η λίρα αναμένεται να υποτιμηθεί περαιτέρω σε περίπου 24-25 ανά δολάριο.
Η συμμαχία του Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε να αντιστρέψει πολλές από τις οικονομικές πολιτικές της τρέχουσας κυβέρνησης, να επαναφέρει μια πολιτική επιτοκίων παρόμοια με αυτή σε άλλες χώρες και να διορίσει έναν «αυτόνομο» επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας. Αντίθετα, ο Ερντογάν έχει διώξει τρεις διοικητές από το 2019 επιδιώκοντας ολοένα χαμηλότερο κόστος δανεισμού.
Ανάγκη αλλαγής πολιτικής
Το σύνολο των τουρκικών μετοχών και ομολόγων που κατέχουν ξένοι επενδυτές ήταν λιγότερο από 24 δισεκατομμύρια δολάρια την Παρασκευή πριν από την ψηφοφορία, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg. Αυτό είναι το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και μια δεκαετία.
Μια αναστροφή της χάραξης πολιτικής θα είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών, σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence.
Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να στηρίξει τη λίρα εξάντλησαν τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας και άφησαν το νόμισμα σε «μη βιώσιμα επίπεδα», δήλωσε ο Nick Stadtmiller, επικεφαλής προϊόντων της Medley Global Advisors στη Νέα Υόρκη. «Δεν μπορούν να αντέξουν για πάντα και μια σοβαρή υποτίμηση είναι πιθανή τα επόμενα δύο τρίμηνα. Καταρχήν, θα περίμενα από την κυβέρνηση να αυστηροποιήσει τους ελέγχους, για να αποτραπεί περαιτέρω φυγή κεφαλαίων».