ΤΟΥ ΕΛΙΣΣΑΙΟΥ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Εφηβεία, μπερδεμένα συναισθήματα, σύγχυση και το μεγάλο θάρρος που χρειάζεται, να είναι κανείς ο εαυτός του. Εφηβεία η ηλικία που το να κρατήσει κανείς το χέρι του άλλου, μοιάζει πιο τρομακτικό από τις πιο δύσκολες εξετάσεις μαθηματικών.
Στον «Πρώτο Έρωτα» ο Βέλγος σκηνοθέτης Άντονι Σάτεμαν κάνει το ντεμπούτο του σε μεγάλου μήκους ταινία με ένα φιλμ που περιηγείται με λεπτότητα στο συναισθηματικό πεδίο της πρώτης αγάπης, της εφηβικής αβεβαιότητας και της πονεμένης επιθυμίας για σύνδεση. Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται ο Ελιάς, ένα ήσυχο, εσωστρεφές 14χρονο αγόρι του οποίου η ζωή ανατρέπεται όταν ο Αλεξάντερ, ένας τολμηρός και γεμάτος αυτοπεποίθηση συνομήλικος από τις Βρυξέλλες, μετακομίζει στη διπλανή πόρτα. Αυτό που ξεκινά ως μια αθώα φιλία γρήγορα βαθαίνει σε κάτι πιο σύνθετο και σιωπηλά ισχυρό, ωθώντας τον Ελιάς σε συναισθηματικά εδάφη που δεν είναι προετοιμασμένος να διανύσει.
Η υπόθεση της ταινίας στηρίζεται στο κλασικό τόξο ενηλικίωσης, αλλά αυτό που τη διακρίνει είναι ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τις αποχρώσεις της queer εφηβείας. Ο Αλεξάντερ είναι από την αρχή ανοιχτός για το ποιος είναι, λέει στον Ελιάς χωρίς δισταγμό ότι του αρέσουν τα αγόρια. Είναι μια στιγμή αφιλτράριστης ειλικρίνειας που τραντάζει τον Ελιάς, όχι επειδή τον απωθεί ή τον προσβάλλει, αλλά επειδή τον αναγκάζει να αντιμετωπίσει κάτι ανομολόγητο μέσα του. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, ο Ελιάς βρίσκεται σε μια εσωτερική πάλη: έλκεται από την αυτοπεποίθηση και τη ζεστασιά του Αλεξάντερ, αλλά αδυνατεί να παραδεχτεί αυτά που νιώθει γι αυτόν.
Ο Σάτεμαν αντιμετωπίζει το ταξίδι του Ελιάς με λεπτότητα και ευαισθησία. Η εσωτερική σύγκρουση του αγοριού δεν προέρχεται τόσο από ντροπή όσο από φόβο, φόβο για την κρίση, την απόρριψη και την αλλαγή. Δεν πρόκειται για αφηρημένες ανησυχίες αλλά για πολύ πραγματικές πιέσεις από το κοινωνικό περιβάλλον του σχολείου, της οικογένειας και του ευρύτερου κόσμου γύρω του. Καθώς τα συναισθήματά του για τον Αλεξάντερ δυναμώνουν, ο Ελιάς αρχίζει να απομακρύνεται, αποστασιοποιούμενος όχι από κακία, αλλά από την ανάγκη αυτοπροστασίας. Κατασκευάζει ιστορίες, αποφεύγει τις ερωτήσεις και τελικά επιλέγει τη μοναξιά αντί για την έκφραση και την εξομολόγηση. Με αυτόν τον τρόπο, αρχίζει να διαλύεται.
Η ιστορία τελικά αγκυρώνεται γύρω από μια ήσυχη, οδυνηρή στιγμή ανάμεσα στον Ελιάς και τον παππού του, έναν άνθρωπο που διαμορφώθηκε από μια μακρά ζωή και μια βαθιά αγάπη. Σε αυτή τη συζήτηση, ο Ελιάς ακούει μια ιστορία διαρκούς αφοσίωσης, για το πώς η αγάπη, όταν βρεθεί, αξίζει να την κρατάς με κάθε κόστος. Είναι αυτή η διαγενεακή ανταλλαγή που οδηγεί τον Ελιάς απαλά προς μια νέα κατανόηση αυτού που νιώθει. Ο Σάτεμαν δεν το μετατρέπει αυτό σε μια στιγμή επιφοίτησης ή μελοδράματος, αντίθετα, είναι ένας ψίθυρος, όχι μια κραυγή. Η σοφία του παππού δεν χρησιμεύει ως διδασκαλία, αλλά ως άδεια: να αισθάνεσαι, να θέλεις και να αγαπάς.
Ενώ η αφήγηση της ταινίας μπορεί να φαίνεται απλή στην επιφάνεια, η δύναμή της έγκειται στη συγκράτησή της. Αποφεύγει τις δραματικές δηλώσεις ή τις βαρύγδουπες αντιπαραθέσεις και αντ’ αυτού στηρίζεται στις σιωπές, τις κλεμμένες ματιές και τα κενά μεταξύ των λέξεων.
Ο «Πρώτος Έρωτας» ο οποίος έλαβε ειδική μνεία στο τμήμα Generation Kplus του φεστιβάλ Βερολίνου, είναι μια ήσυχη ταινία, αλλά η συναισθηματική της απήχηση είναι έντονη. Αποτυπώνει τη φευγαλέα, εύθραυστη φύση της πρώιμης αγάπης και το θάρρος που χρειάζεται για να κατονομάσει κανείς τις επιθυμίες του. Ο Σάτεμαν και οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές του, και οι δύο πρωτοεμφανιζόμενοι Λου Χόοσενς, Μάριους ντι Σέγκερ, προσδίδουν αυθεντικότητα σε αυτή τη γλυκόπικρη εξερεύνηση της ταυτότητας και της σύνδεσης.
Στο τέλος, η ταινία μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και στις πιο μπερδεμένες, φοβισμένες στιγμές μας, η αγάπη παραμένει μια καθοδηγητική δύναμη, μια δύναμη για την οποία αξίζει να πούμε και να υπερασπισθούμε με όλες μας τις δυνάμεις την αλήθεια.